مشاوره تحصيلي:نكته ها و روش هاي مطالعه از مشاور ممتاز دبيرستان فرزانگان(ميلاد رضايي مقدم)،مشاوره كنكور و برنامه ريزي درسي با بهترين مشاور كنكور ايران(آزمون هاي هدفمند،برنامه ريزي درسي صحيح،كارگاه هاي مشاوره كنكور)-تضميني قبولي كنكور

مخاطبان گرامي مي توانند اين مقاله را در اساتيد برتر مطالعه كنند.(كليك كنيد)

http://tlgrm.me/barad_psychology

يك روش مطالعه صحيح و اصولي مي‌تواند بسياري از مشكلات تحصيلي را از بين ببرد. بررسيهاي بعمل آمده گوياي آن است كه افرادي كه در زمينه تحصيل موفق بوده‌اند، روش صحيحي براي مطالعه داشتند. يادگيري فرآيند علمي است كه هر فرد در تمام دوران تحصيلات خود با آن سر و كار منطقي دارد.

شايد به افرادي برخورده باشيد كه مي‌گويند: همه كتابها و جزوه‌ها را مي‌خوانم، اما موقع امتحان آنها را فراموش مي‌كنم، يا من استعداد درس خواندن را ندارم، چون با اينكه همه مطالب را مي‌خوانم اما هميشه نمراتم پايين است و يا ... . بسياري از اينگونه مشكلات به نداشتن يك روش صحيح براي مطالعه باز مي‌گردد. حفظ مطالب و عدم مطالعه ي عميق دروس موجب فراموشي يا عدم توانايي  طبقه بندي صحيح مطالب در حافظه مي گردد.براي آنكه مطلبي كاملا آموخته شده و با اندوخته‌هاي پيشين پيوند يابد، بايد حتما معنا داشته باشد، در اين صورت احتمال يادگيري بيشتر و احتمال فراموشي كمتر خواهد شد.اين همان چيزي است كه در علم روانشناسي از آن به عنوان دانش اصولي نام مي بريم.

بسياري از تصورات نا به جاي افراد از اينكه استعداد ندارند.توانمند نيستند، تنها باور غلطي است كه ريشه آن در عدم مطالعه عميق و صحيح دروس مي باشد. حال مهارت هايي را در اين راستا با پيوند تذكرات صحيح در رابطه با مطالعه ي صحيح براي خوانندگان گرامي ارائه مي نماييم.

در قدم اول بهتر است با اقسام روش هاي مطالعه آشنا شويم:

اولين و معروف ترين روش براي عملكرد صحيح حافظه روش پس ختام مي باشد.كه به نام انگليسي(PQ4R) شناخته مي شود.

مراحل پيش خواني
در اين مرحله كتاب يا مطلب بصورت يك مطالعه اجمالي و مقدماتي مطالعه شود.(كه به آن مطالعه سطحي مي گوييم) از جمله موارد اين مرحله خواندن عنوان فصلها ، خواندن سطحي فصل ، توجه به تصاوير ، بخشهاي اصلي و فرعي و خلاصه فصلها مي‌باشد.(به ويژه در دروسي مانند زيست شناسي كاربرد ويژه اي دارد)

 ههدف در اين مرحله يافتن يك ديد كلي نسبت به كتاب و ارتباط دادن بخشهاي مختلف كتاب با يكديگر مي‌باشد.

                                                                                                     
مرحله سؤال كردن
پس از مطالعه اجمالي موضوعات و نكات اصلي ، به طرح سؤال در مورد آنها بپردازيد. اين كار باعث افزايش دقت و تمركز فكر و سرعت و سهولت يادگيري مي‌گردد.

مرحله خواندن
در اين مرحله به خواندن دقيق و كامل مطالب كتاب پرداخته ، كه هدف فهميدن كليات و جزئيات مطالب و نيز پاسخگويي به سؤالات مرحله قبل مي‌باشد.(به عنوان محك يا سنجش مي تواند كاربردداشته باشد و بازيابي صحيحي از مطالب خوانده شده به دست آيد) در مرحله خواندن براي فهم بهتر مطالب مي‌توان از كارهايي مثل يادداشت برداري ، علامت گذاري و خلاصه نويسي بهره برد.(البته داوطلبان كنكور چنانچه در طول سال هاي گذشته  اقدام به انجام نكته نويسي يا خلاصي نويسي نكرده اند،مي بايست در سال آخر از همان ابنداي مطالعه به سبك كنكور اين اقدامات را انجام دهند)


مرحله تفكر
در اين مرحله هنگام خواندن ، ساختن سؤالها ، و ايجاد ارتباط بين دانسته‌هاي خود ، درباره مطلب فكر كنيد. در اين مورد نيز مهمترين اصل همان بسط معنايي است. بسط معنايي ممكن است در مراحل پنجم و ششم نيز يعني در مراحل از حفظ گفتني و مرور كردن نقشي داشته باشد.

(با طرح پرسشهاي كوتاه از تيتر ها و عناوين مهم دروس تحليلي و تفهيمي مي توانيد به آساني به درك صحيح مطالب برسيد.اين روش را حتما امتحان كنيد)

مرحله از حفظ گفتن
در اين مرحله بايد بدون مراجعه به كتاب و از حفظ به يادآوري مطالب خوانده شده پرداخته شود و بار ديگر به سؤالاتي كه خود فرد طرح كرده بود پاسخ دهد. در اينجا بايد مطالب آموخته شده را در قالب كلمات براي خود كرده ، در غير اينصورت لازم است كه مجددا به خواندن مطالبي كه آموخته نشده پرداخته شود. مرحله از حفظ گفتني در پايان هر بخش انجام مي‌گيرد و وقتي بخشهاي يك فصل به اتمام رسيد به مرحله بعد ، يعني مرور كردن يا آزمون وارد مي‌شويم. (سعي كنيد تا حد امكان از به حافظه سپردن حجم بالاي مطالب پرهيز كنيد.جملات را به پاراگراف هاي 3 ال 5 خط  تقسيم كنيد. و بالاي هر جمله مهم را به عنوان يك نكته، شماره گذاري كنيد)

مرحله مرور كردن
اين مرحله ، كه مرحله آزمون نيز مي‌باشد، در پايان هر فصل انجام مي‌گيرد. در اينجا به مرور موضوعات اصلي و نكات مهم و نيز ارتباط مفاهيم مختلف به يكديگر پرداخته و در صورت برخورد با موضوعات مورد اشكال به متن اصلي يا مرجع مراجعه شود. يكي از راههاي كمك به اين مرحله پاسخگوئي به سئوالات و تمرينات پايان فصل است: اجراي اين مرحله مي‌تواند مقداري از اضطراب امتحان را كاهش دهد.

پيشنهاد من اين است كه  در دروس حفظي و تحليلي 4 بار هر متن را مطالعه و مرور كنيد.(مطالعه سحي،مطالعه عميق،مرور1،مرور2)

قصد دارم يك تكنيك كاربردي را به شما آموزش دهم.

تكنيك علامت گذاري صحيح متن:

در اين تكنيك علامتهايي را بر روي متن اصلي انجام بدهيد. از علامت گذاري هاي تكراري و يكنواخت پرهيز كنيد روش هايي مانند:    علامت گذاري به شكلهاي مختلف در متن(دايره،هايلايت،سيم كشي(وصل نكات به صورت رشته هاي خطوط به هم مرتبط) ، خط كشيدن زير عبارات مهم ، حاشيه نويسي (توجه بيشتر به موضوعات مهم معناي عمل حاشيه نويسي است.و كچي كردن عين متن در حاشيه كتاب،هيچ اثري ندارد و تنها فضاي خالي را بدون كاربردي اشغال كرديد. اين موارد بسته به صورت سليقه اي و بسته به ذوق هر شخص مي باشد.

اما نكته مهمي كه در هر نوع علامت گذاري حائز اهميت است اين است كه ، بهتر است همانند تكنيك سازمان دهي ، مطالب را در سه دسته مجزا) موضوع اصلي ، نكته اصلي ، موارد جزئي قرار داده و آنها را با علامتهاي مختلف نشان دهيد.
در كنار روش مطالعه عوامل محيطي نيز در ميزان يادگيري تأثير دارد. يك محيط مناسب باعث توجه و تمركز بهتر و بيشتري مي‌شود.

6 روش مطالعه ي صحيح براساس متون روانشناسي تربيتي:

1- روش نادرست مطالعه خواندن بدون خط كشيدن،حاشيه نويسي است . سعي كنيد  با چشمانتان مطالب را بخواند، حتي به عقيده بسياري از روانشناسان تربيتي در زمان مورد نياز مطالب را با صداي بلند بخوانيد.و نكات مهم را يادداشت كرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگير شده و حضوري فعال و همه جانبه در يادگيري داشت و هم بتوايند در زمان هاي مورد نياز خلاصه هاي يادداشت شده از نكات در فواصل زماني صحيح مرور نماييد.

2- خط كشيدن زير نكات مهم :اين روش شايد نسبت به روش قبلي بهتر است ولي روش كاملي براي مطالعه نيست چرا كه در اين روش بعضي از افراد بجاي آنكه تمركز و توجه بروي يادگيري و درك مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط كشيدن زير نكات مهم مي گردد (اين آفت خود منجر مي شود تا زمان زيادي را براي مطالعه مصرف كنيد.).

 ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را كاملا" درك كنيد و سپس زير نكات مهم خط بكشيد.هدف پررنگ كردن نكات مهم است نه نقاشي كردن!

3- حاشيه نويسي : تا حدودي اين روش مفيد مي باشد اما اهميت آن از روش قبل بيشتر نيست. حاشيه نويسي يعني چكيده مهمترين كلمان،اسامي،اعداد،قيد ها و خيلي چيز هاي ديگه در كتار متن مورد نظر است.(به نوعي آرامش رواني قابل توجهي به دانش آموز مي دهد و او اين اطمينان را دارد كه نكته ي مهمي از چشم او دور نمانده است)

4- خلاصه نويسي : در اين روش شما مطالب را ميخوانيد و آنچه را كه درك كرده ايد بصورت خلاصه بروي دفتري يادداشت مي كنيد كه اين روش براي مطالعه مناسب است اما اگر فرصت نداريد مي توانيد از منابع آموزشي دقيق استفاده نماييد.(خلاصه اي كه دانش آموز خودش با اندوخته ي علمي به دست آمده مي نويسد سرعت عمل بهتري در مرور مطالب به او ميدهد)

5- كليد برداري :كليد برداري روشي بسيار مناسب براي خواندن و نوشتن نكات مهم است . در اين روش شما بعد از درك مطالب ، بصورت كليدي نكات مهم را يادداشت مي كنيد و در واقع كلمه كليدي كاربردي ترين و بهترين كلمه اي است كه با ديدن آن، مفهوم جمله تداعي شده و به خاطر آورده مي شود .(در دروسي مانند تاريخ ادبيات فارسي،دين و زندگي،دسته بندي نكات زيست شناسي كاربرد ميژه اي دارد)

6- خلاقيت و طرح شبكه اي مغز:در اين روش پس از مطالعه كتاب،خلاصه از مطالب به صورت كليد برداري يادداشت مي شود.اين عمل طبقه بندي منسجمي در مغز ايجاد مي نمايد.و موجب سامان دهي در ذهن مي گردد.البته نكات اصلي و فرعي را يادداشت كنيد تا در دفعات بعد به جاي دوباره خواني كتاب ، فقط به طرح شبكه اي مراجعه كرده وبا ديدن كلمات كليدي نوشته شده بروي طرح شبكه اي مغز ، آنها را خيلي سريع مرور كنيد . (البته اين روش براي يك داوطلب كنكور تنها در دوماه پاياني آن هم با هدف جمع بندي كاربرد دارد.اما براي ساير دانش آموزان در طول سال تحصيلي فرصت مناسبي خواهد بود تا اين روش را بكار گيرند.)

و من الله توفيق

ميلاد رضايي مقدم - مشاور تحصيلي و تربيتي

منبع:اساتيد برتر كنكور ايران

تاريخ انتشار:6/9/1395